Zorgen voor een veilige en gezonde werkomgeving is een fundamenteel aspect van werkgelegenheid in Portugal. Het land heeft een uitgebreid wettelijk kader opgesteld dat bedoeld is om werknemers te beschermen tegen arbeidsplaatsenrisico's en het welzijn te bevorderen. Het naleven van deze regelgeving is niet alleen een wettelijke verplichting voor werkgevers, maar ook cruciaal voor het stimuleren van productiviteit, het verminderen van ziekteverzuim en het behouden van een positieve bedrijfscultuur.
De inzet van Portugal voor arbeidsgezondheid en veiligheid wordt weerspiegeld in haar gedetailleerde wetgeving, die overeenkomt met richtlijnen van de Europese Unie. Werkgevers die actief zijn in Portugal, of ze nu binnenlands of internationaal zijn, moeten deze vereisten zorgvuldig naleven om volledige compliance te garanderen en een veilige werkplek voor hun teams te bieden.
Health and Safety Laws and Regulatory Framework
De belangrijkste wetgeving die arbeidsgezondheid en veiligheid (OHS) in Portugal regelt, is Wet nr. 102/2009, van 10 september, zoals gewijzigd door Wet nr. 3/2014, van 28 januari, en Wet nr. 28/2015, van 14 april. Deze wet stelt de algemene principes en het juridische kader vast voor het bevorderen van veiligheid en gezondheid op het werk. Het behandelt verschillende aspecten, waaronder risicopreventie, plichten van werkgever en werknemer, OHS-diensten en inspectieprocedures.
Verschillende andere specifieke regelgevingen vullen deze hoofdwet aan en behandelen bepaalde risico's, sectoren of activiteiten. Deze omvatten decreten en ministeriële orders gerelateerd aan:
- Specifieke arbeidsplaatsenrisico's (bijv. chemische agentia, fysieke agentia, biologische agentia)
- Specifieke soorten werk (bijv. bouw, tijdelijke arbeid, werk met beeldschermapparatuur)
- Veiligheid van specifieke apparatuur en machines
- Noodprocedures en eerste hulp
De hoofdregulerende instantie die verantwoordelijk is voor de handhaving van de OHS-wetgeving, is de Autoridade para as Condições do Trabalho (ACT). De ACT is verantwoordelijk voor het inspecteren van arbeidsplaatsen, het onderzoeken van ongevallen en het bevorderen van naleving via richtlijnen en handhavingsmaatregelen.
Occupational Health and Safety Standards and Practices
De Portugese OHS-wetgeving vereist een proactieve aanpak van risicopreventie. Werkgevers moeten diverse normen en praktijken implementeren om arbeidsplaatsenrisico's te identificeren, evalueren en beheersen.
Risk Assessment
Een hoeksteen van OHS in Portugal is de verplichte risicoanalyse. Werkgevers moeten systematisch potentiële gevaren op de werkplek identificeren, de risico's die hiermee samenhangen evalueren en passende preventieve en beschermende maatregelen bepalen. Deze beoordeling moet gedocumenteerd worden en regelmatig worden herzien, vooral bij veranderingen in werkprocessen, apparatuur of organisatie.
OHS Services
Afhankelijk van de grootte en aard van het bedrijf, moeten werkgevers OHS-diensten organiseren. Deze diensten kunnen zijn:
- Intern: Bediend door gekwalificeerd personeel binnen het bedrijf.
- Extern: Ingekocht bij gespecialiseerde externe entiteiten.
- Gemeenschappelijk: Gedeelde diensten tussen meerdere bedrijven.
- Door werkgever geleverd: In zeer kleine bedrijven (tot 9 werknemers) met risicovolle activiteiten, kan de werkgever soms de dienst zelf verzorgen indien hij de benodigde kwalificaties bezit.
Deze diensten zijn verantwoordelijk voor het uitvoeren van risicoanalyses, het implementeren van preventieve maatregelen, het bieden van gezondheidsbewaking en het adviseren van werkgever en werknemers over OHS-zaken.
Training Requirements
Werkgevers hebben een wettelijke verplichting om adequate en specifieke OHS-training te bieden aan hun werknemers. Deze training moet onder meer dekken:
- Risico's die specifiek zijn voor hun functie en werkplek.
- Preventieve maatregelen en veilige werkprocedures.
- Gebruik van persoonlijke beschermingsmiddelen (PBM).
- Noodprocedures.
De training moet worden gegeven bij indiensttreding, bij functiewijzigingen, bij introductie van nieuwe apparatuur of technologie, of wanneer nieuwe risico's worden vastgesteld.
Safety Committees
Voor bedrijven met 50 of meer werknemers is het verplicht een Safety, Hygiene en Gezondheidscommissie (Comissão de Segurança, Higiene e Saúde no Trabalho) op te richten. Deze commissie is een bipartite lichaam bestaande uit werkgeversvertegenwoordigers en werknemersvertegenwoordigers. Haar rol is om deel te nemen aan de planning en uitvoering van OHS-beleid, OHS-initiatieven te promoten en de arbeidsomstandigheden te monitoren.
Documentation Obligations
Werkgevers moeten uitgebreide OHS-documentatie bijhouden, waaronder:
- Risicoanalyses.
- Verslagen van OHS-trainingen.
- Documentatie van gezondheidsbewaking (medische onderzoeken).
- Informatie over de organisatie van OHS-diensten.
- Arbeidsplaatsongevallenregisters.
- Noodplannen.
Deze documentatie moet beschikbaar zijn voor inspectie door de ACT.
Workplace Inspection Processes and Requirements
De Autoridade para as Condições do Trabalho (ACT) is de hoofdinstantie die verantwoordelijk is voor het inspecteren van arbeidsplaatsen om naleving van de OHS-wetgeving te waarborgen. Inspecteurs van de ACT hebben de bevoegdheid om:
- Op elk moment arbeidsplaatsen te betreden zonder voorafgaande kennisgeving.
- Documentatie met betrekking tot OHS te onderzoeken.
- Werkgevers en werknemers te interviewen.
- Monsters of metingen te nemen.
- Waarschuwingen, verbeteringsmaatregelen of boetes uit te vaardigen bij niet-naleving.
- De opschorting van werkzaamheden te gelasten indien er een onmiddellijk gevaar is voor de veiligheid of gezondheid van werknemers.
Werkgevers zijn verplicht volledig mee te werken met ACT-inspecteurs en alle benodigde informatie en toegang te verschaffen.
Workplace Accident Protocols and Reporting
In geval van een arbeidsongeval of beroepsziekte moeten specifieke protocollen en rapportageverplichtingen worden nageleefd.
Immediate Actions
- Direct eerste hulp bieden en zorgen dat de gewonde werknemer de benodigde medische zorg krijgt.
- De plaats van het ongeval beveiligen indien nodig om verdere incidenten te voorkomen en het onderzoek te faciliteren.
- De OHS-diensten informeren.
Reporting Obligations
Werkgevers zijn wettelijk verplicht arbeidsongevallen en beroepsziekten te melden.
| Event | Reporting Deadline | Reporting Body |
|---|---|---|
| Arbeidsongeval | Binnen 24 uur na het ongeval of kennis ervan. | Verzekeringsmaatschappij die arbeidsongelukken dekt; ACT (voor ernstige ongevallen). |
| Beroepsziekte | Bij diagnose door een bevoegde gezondheidsprofessional. | Nationaal Centrum voor Beroepsziekten (Centro Nacional de Doenças Profissionais - CNDP); ACT. |
| Ernstig ongeval/incident | Onmiddellijk | ACT |
Een "ernstig ongeval" wordt meestal gedefinieerd door criteria zoals het leiden tot overlijden, ernstig letsel dat ziekenhuisopname vereist, of betrokkenheid van meerdere werknemers. Werkgevers moeten ongevallen onderzoeken om de oorzaken te achterhalen en preventieve maatregelen te nemen om herhaling te voorkomen.
Employer and Employee Responsibilities
OHS is een gedeelde verantwoordelijkheid tussen werkgevers en werknemers.
Employer Responsibilities
Werkgevers hebben de primaire plicht om de veiligheid en gezondheid van hun werknemers te waarborgen in alle aspecten die met werk te maken hebben. Belangrijke verantwoordelijkheden omvatten:
- Het vaststellen en implementeren van een OHS-beleid.
- Het identificeren van gevaren en het evalueren van risico's.
- Het implementeren van preventieve en beschermende maatregelen.
- Het verstrekken van noodzakelijke informatie en opleiding aan werknemers.
- Het gratis verstrekken van geschikte PBM.
- Het organiseren van OHS-diensten en gezondheidsbewaking.
- Overleg met werknemers en hun vertegenwoordigers over OHS-zaken.
- Het onderzoeken van ongevallen en het doorvoeren van corrigerende maatregelen.
- Het bijhouden van vereiste OHS-documentatie.
- Het naleven van de vereisten van de ACT.
Employee Responsibilities
Werknemers hebben ook taken om bij te dragen aan een veilige werkplek:
- Het naleven van OHS-instructies en procedures die door de werkgever worden verstrekt.
- Correct gebruik van machines, apparatuur, stoffen en andere productiemiddelen.
- Correct gebruik van PBM.
- Direct melden aan de werkgever of OHS-diensten van elke situatie die zij als een ernstig en onmiddellijk gevaar beschouwen.
- Samenwerken met werkgever en OHS-diensten om aan OHS-vereisten te voldoen.
- Het niet verwijderen of wijzigen van veiligheidsvoorzieningen.
Door deze verantwoordelijkheden te begrijpen en na te leven, dragen zowel werkgevers als werknemers bij aan het creëren van een veiligere en gezondere werkomgeving in Portugal.
