Arbeidstijdregelingen in Tsjechië worden voornamelijk gereguleerd door het Labour Code, dat duidelijke regels bevat met betrekking tot standaard werkuren, overwerk, rustperiodes en andere gerelateerde aspecten van werkgelegenheid. Deze regelingen zijn ontworpen om de gezondheid en veiligheid van werknemers te beschermen terwijl ze een kader bieden voor werkgevers om hun personeelsbestand effectief en conform te beheren. Het begrijpen van deze regels is cruciaal voor elk bedrijf dat personeel in Tsjechië in dienst heeft, hetzij rechtstreeks, hetzij via een Employer of Record.
Naleving van de Tsjechische arbeidswetgeving inzake werktijden is verplicht en onderworpen aan inspectie door arbeidsautoriteiten. Werkgevers moeten ervoor zorgen dat hun praktijken overeenkomen met de vereisten van het Labour Code met betrekking tot maximale werkuren, minimale rustperiodes en juiste vergoeding voor overwerk en werk dat wordt verricht tijdens minder gunstige tijden zoals nachten of weekends. Het bijhouden van nauwkeurige gegevens over werktijden is ook een belangrijke verplichting.
Standaard Werkuren en Werkweekstructuur
De standaardduur van de werkweek in Tsjechië is 40 uur. Dit wordt doorgaans verdeeld over vijf werkdagen, wat resulteert in een werkdag van 8 uur. Het Labour Code staat echter variaties in de standaard werkweekduur toe onder specifieke omstandigheden:
- Voor werknemers die ondergronds werken in kolenmijnen, is de standaardweek 37,5 uur.
- Voor werknemers die werken in een drieploegensysteem of continue operatie, is de standaardweek 37,5 uur.
- Voor werknemers die werken in een tweeploegensysteem, is de standaardweek 38,75 uur.
De maximale lengte van een enkele dienst, inclusief overwerk, mag over het algemeen niet meer dan 12 uur bedragen. De gemiddelde werktijd, inclusief overwerk, mag niet meer dan 48 uur per week bedragen over een referentieperiode, die gewoonlijk 26 opeenvolgende weken is, maar kan worden verlengd tot 52 weken door collectieve overeenkomst.
Overregelgeving en Vergoeding voor Overwerk
Overwerk wordt gedefinieerd als werk dat door een werknemer wordt verricht op instructie van de werkgever of met diens toestemming, buiten de vastgestelde wekelijkse werktijd en boven het dienstrooster uit. Overwerk kan alleen door de werkgever in uitzonderlijke gevallen worden opgedragen.
Er zijn limieten aan de hoeveelheid overwerk die een werkgever kan opleggen:
- Een werkgever kan een werknemer maximaal 8 uur overwerk per week laten werken, gemiddeld over de referentieperiode.
- Een werkgever kan een werknemer maximaal 150 uur overwerk per kalenderjaar laten werken zonder de instemming van de werknemer.
- Elk overwerk dat meer dan 150 uur per jaar bedraagt, vereist de expliciete instemming van de werknemer.
- De totale hoeveelheid overwerk, inclusief zowel opgedragen als overeengekomen overwerk, mag niet meer dan gemiddeld 8 uur per week bedragen over de referentieperiode (d.w.z. de 48-uur gemiddelde wekelijkse limiet).
Vergoeding voor overwerk is wettelijk verplicht. Werknemers hebben recht op hun verdiende loon plus een toeslag van minimaal 25% van het gemiddelde salaris. Alternatief kunnen werkgever en werknemer overeenkomen om in plaats van de toeslag compensatietijd vrij te krijgen. Als compensatietijd wordt afgesproken, moet deze binnen een gespecificeerde periode worden verstrekt, doorgaans binnen 3 kalendermaanden na het verrichten van het overwerk, tenzij anders overeengekomen.
| Type vergoeding | Minimaal tarief | Alternatief |
|---|---|---|
| Overwerk | Verdiend loon + 25% toeslag van het gemiddelde salaris | Compensatietijd (equivalent aan overwerk) |
Het is mogelijk om met de werknemer af te spreken dat het loon al potentieel overwerk bevat, tot een bepaald limiet (150 uur per jaar). Dit moet expliciet worden vermeld in het arbeidscontract, interne regelgeving of collectieve overeenkomst.
Rustperiodes en Pauzerechten
Het Labour Code vereist specifieke rustperiodes om ervoor te zorgen dat werknemers voldoende tijd vrij hebben tussen diensten en tijdens de werkdag.
- Pauze tijdens werk: Een werknemer heeft recht op een pauze voor eten en rust van minimaal 30 minuten na maximaal 6 uur onafgebroken werk. Deze pauze wordt niet meegerekend als werktijd. Als het werk niet kan worden onderbroken, moet een redelijke rustperiode worden gegeven zonder de werking te verstoren, wat wordt gerekend als werktijd.
- Dagelijkse rust: Een werknemer heeft recht op ononderbroken rust tussen twee diensten van minimaal 11 opeenvolgende uren binnen 24 uur. Deze rustperiode kan worden verkort tot 8 uur onder specifieke voorwaarden (bijvoorbeeld in continue operaties, dringende landbouwwerkzaamheden, openbare diensten), mits de daaropvolgende rustperiode dienovereenkomstig wordt verlengd om een gemiddelde van 11 uur over een bepaalde periode te waarborgen.
- Wekelijkse rust: Een werknemer heeft recht op ononderbroken rust gedurende de week van minimaal 24 opeenvolgende uren, die eenmaal per 7 kalenderdagen moet worden verstrekt. Alternatief kan de wekelijkse rust worden gegeven als ononderbroken rust van minimaal 35 opeenvolgende uren binnen 7 kalenderdagen. Voor werknemers onder de 18 moet de wekelijkse rust minimaal 48 opeenvolgende uren bedragen.
Nachtploeg- en Weekendwerkregelingen
Specifieke regels gelden voor werk dat wordt verricht tijdens nachtdiensten en in het weekend.
- Nachtwerk: Nachtwerk wordt verricht tussen 22.00 uur en 6.00 uur. Werknemers die ’s nachts werken, hebben recht op hun verdiende loon plus een toeslag van minimaal 10% van het gemiddelde salaris. Deze toeslag kan anders worden overeengekomen in een collectieve overeenkomst of interne regelgeving, maar mag niet lager zijn dan het wettelijke minimum. Werkgevers moeten ervoor zorgen dat nachtdienstmedewerkers geen taken krijgen die hun gezondheid kunnen schaden en moeten medische keuringen bieden. De gemiddelde lengte van een dienst voor een nachtdienstmedewerker over een referentieperiode (meestal 26 weken) mag niet meer dan 8 uur bedragen.
- Weekendwerk: Werk dat op zaterdag en zondag wordt verricht, wordt beschouwd als weekendwerk. Werknemers die in het weekend werken, hebben recht op hun verdiende loon plus een toeslag van minimaal 10% van het gemiddelde salaris. Net als bij nachtdienst kan deze toeslag worden aangepast door collectieve overeenkomst of interne regelgeving, maar niet onder het wettelijke minimum.
| Type werk | Minimale toeslag |
|---|---|
| Nachtwerk | Verdiend loon + 10% toeslag van het gemiddelde salaris |
| Weekendwerk | Verdiend loon + 10% toeslag van het gemiddelde salaris |
Het is mogelijk om met de werknemer af te spreken dat het loon al potentiële toeslagen voor nacht- of weekendwerk bevat. Dit moet expliciet worden vermeld in het arbeidscontract, interne regelgeving of collectieve overeenkomst.
Verplichtingen voor het Registreren van Arbeidstijd
Werkgevers in Tsjechië hebben een wettelijke verplichting om gedetailleerde gegevens bij te houden over de werktijden van hun werknemers. Dit is essentieel om te zorgen voor naleving van maximale werkuren, rustperiodes en juiste loon- en toeslagberekeningen.
De gegevens moeten onder andere omvatten:
- Het begin- en eindtijdstip van elke dienst.
- De duur van overwerktijd.
- De duur van nachtdienst.
- De duur van werk in het weekend.
- De duur van werk op feestdagen.
- De duur van pauzes (hoewel pauzes voor eten en rust doorgaans niet worden gerekend als werktijd).
Deze gegevens moeten nauwkeurig worden bijgehouden en op verzoek aan de werknemer worden verstrekt. Ze zijn ook onderworpen aan inspectie door het Staatstoezicht op de Arbeidsinspectie. Het niet bijhouden van juiste werktijdgegevens kan leiden tot aanzienlijke boetes voor de werkgever. Het implementeren van een betrouwbaar systeem voor het bijhouden van werktijden is daarom een cruciaal aspect van arbeidsrechtelijke naleving in Tsjechië.
