Verlof in Frankrijk

France heeft een robuust kader van werknemersverlofregelingen ontworpen om werk-privébalans te waarborgen en ondersteuning te bieden tijdens belangrijke levensgebeurtenissen. Het begrijpen van deze beleidslijnen is cruciaal voor werkgevers die binnen het land opereren, aangezien ze worden gereguleerd door zowel het Arbeidscodes als vaak aangevuld door collectieve arbeidsovereenkomsten (CAO's), die gunstiger voorwaarden kunnen bieden. Naleving van deze regelgeving is verplicht voor alle werkgevers.

Het navigeren door de specifics van vakantie-opbouw, vieringen van feestdagen, ziektegeldvereisten en diverse soorten bijzonder verlof vereist nauwkeurige aandacht voor detail. Deze vergoedingen vormen een fundamenteel onderdeel van de arbeidsrelatie in Frankrijk en dragen aanzienlijk bij aan het welzijn van werknemers en juridische naleving.

Jaarlijks Vakantieverlof

Werknemers in Frankrijk hebben wettelijk recht op betaald jaarlijks verlof, vaak aangeduid als congés payés. Het minimale recht is gebaseerd op de gewerkte periode.

• Opbouw: Werknemers bouwen 2,5 werkdagen betaald verlof per gewerkt maand op, tot een maximum van 30 werkdagen (5 weken) per jaar. Deze opbouwperiode loopt meestal van 1 juni van het voorgaande jaar tot 31 mei van het huidige jaar.
• Berekening: Het recht wordt berekend op basis van het aantal gewerkte maanden tijdens de referentieperiode. Voltijd- en deeltijdwerknemers bouwen verlof op tegen hetzelfde tarief. Afwezigheid door ziekte (onder bepaalde voorwaarden), zwangerschaps-/ouderschapsverlof, arbeidsongevallen en betaald verlof zelf worden over het algemeen als gewerkte tijd beschouwd voor de opbouw van verlof.
• Verlof opnemen: De hoofdvakantieperiode ligt meestal tussen 1 mei en 31 oktober. Werknemers worden doorgaans verplicht om tijdens deze periode minimaal 12 aaneengesloten werkdagen van hun hoofdverlof op te nemen. De werkgever bepaalt de volgorde en data van het verlof na overleg met werknemersvertegenwoordigers (indien van toepassing) en rekening houdend met gezinsituaties en anciënniteit.
• Frachtering: Als het hoofdverlof (minimaal 12 werkdagen tussen mei en oktober) wordt opgesplitst, kunnen werknemers recht hebben op extra verlofdagen voor de resterende dagen die buiten deze periode worden opgenomen. Dit wordt "fractionering van verlof" (congés de fractionnement) genoemd.
  • 3 tot 5 dagen buiten de hoofdperiode: 1 extra verlofdag.
  • 6 of meer dagen buiten de hoofdperiode: 2 extra verlofdagen.
• Betaling: Werknemers ontvangen hun normale salaris tijdens betaald verlof, of een bedrag berekend op basis van 1/10e van hun brutoloon tijdens de opbouwperiode, afhankelijk van wat gunstiger is.

Feestdagen

Frankrijk erkent een aantal feestdagen (jours fériés). Hoewel er 11 officiële feestdagen zijn, is alleen 1 mei (Dag van de Arbeid) een verplichte betaalde vrije dag voor alle werknemers, met zeer weinig uitzonderingen. Voor andere feestdagen hangt het af van de collectieve arbeidsovereenkomst of het bedrijfsbeleid of werknemers betaald krijgen voor de vrije dag of moeten werken. Als een feestdag op een dag valt dat de werknemer normaal zou werken en ze niet verplicht zijn om te werken, is het doorgaans een betaalde vrije dag. Als ze op een feestdag werken (anders dan 1 mei), kunnen ze recht hebben op verhoogde vergoeding of compensatietijd, afhankelijk van de CAO of bedrijfsafspraak.

Hieronder de standaard feestdagen in Frankrijk, met data voor 2025:

Feestdag	Datum (2025)	Dag van de week (2025)
Nieuwjaarsdag	1 januari	woensdag
Paasmaandag	21 april	maandag
Dag van de Arbeid	1 mei	donderdag
Bevrijdingsdag Europa	8 mei	donderdag
Hemelvaartsdag	29 mei	donderdag
Pinkstermaandag	9 juni	maandag
Bastille Dag	14 juli	maandag
Opname Dag	15 augustus	vrijdag
Allerheiligen	1 november	zaterdag
Wapenstilstand	11 november	dinsdag
Kerstmis	25 december	donderdag

Let op dat Alsace en Moselle twee extra feestdagen kennen: Goede Vrijdag en St. Stephanusdag (26 december).

Ziekteverlof

Wanneer een werknemer niet in staat is om te werken wegens ziekte of verwonding, heeft hij recht op ziekteverlof (arrêt maladie).

• Procedure: De werknemer moet zo snel mogelijk de werkgever informeren en binnen 48 uur een medisch attest (certificat médical) van een arts overleggen. Dit attest rechtvaardigt de afwezigheid en geeft de verwachte duur aan.
• Socialezekerheidsuitkeringen: Na een wachttijd van 3 kalenderdagen heeft de werknemer recht op dagvergoedingen (Indemnités Journalières de Sécurité Sociale - IJSS) betaald door het primaire ziektekostenfonds (CPAM). De IJSS bedraagt doorgaans 50% van het gemiddelde dagloon van de laatste 3 maanden, tot een bepaald plafond.
• Aanvullende betaling door werkgever: Onder bepaalde voorwaarden (bijvoorbeeld minimale anciënniteit, tijdige overhandiging van het medisch attest) is de werkgever wettelijk verplicht om de sociale zekerheidsuitkeringen aan te vullen. Deze aanvullende betaling, gecombineerd met de IJSS, zorgt dat de werknemer een percentage van zijn normale salaris ontvangt. De duur en hoogte van de aanvulling door de werkgever neemt toe met de anciënniteit van de werknemer. Typisch ontvangt de werknemer na een jaar dienst 90% van zijn brutoloon voor een bepaalde periode, gevolgd door 66,66% voor een andere periode. CAO's bieden vaak gunstigere voorwaarden, zoals het verminderen of elimineren van de wachttijd en het verlengen of verhogen van de uitbetaling door de werkgever.
• Duur: De duur van ziekteverlof kan sterk variëren afhankelijk van de ziekte. Bij langdurige of ernstige ziekten kunnen werknemers recht hebben op langdurig ziekteverlof (arrêt de travail de longue durée) met specifieke regels omtrent uitkeringen en duur.

Ouderschapsverlof

Frankrijk biedt diverse vormen van verlof gerelateerd aan geboorte en adoptie, zodat ouders tijd kunnen nemen om voor hun nieuwe kind te zorgen.

• Zwangerschapsverlof (Congé Maternité):
  • Duur: De duur hangt af van het aantal verwachte kinderen en het aantal kinderen dat de moeder al heeft.
    • Eerste of tweede kind: 6 weken voor de verwachte bevallingsdatum en 10 weken erna (totaal 16 weken).
    • Derde kind of meer: 8 weken voor en 18 weken erna (totaal 26 weken).
    • Tweelingen: 12 weken voor en 22 weken erna (totaal 34 weken).
    • Drie- of meervoudige geboorten: 24 weken voor en 46 weken erna (totaal 70 weken).
  • Loon: Zwangerschapsverlof wordt betaald via dagvergoedingen (IJSS) van de Sociale Zekerheid, berekend op basis van het gemiddelde salaris van de werknemer. De werkgever is niet wettelijk verplicht om dit loon aan te vullen, maar sommige CAO's kunnen dit wel voorzien.
• Vaderschaps- en Kinderopvangverlof (Congé de Paternité et d'Accueil de l'Enfant):
  • Duur: Sinds juli 2021 is het vaderschapsverlof 25 kalenderdagen voor een enkele geboorte en 32 kalenderdagen voor meervoudige geboorten. Dit verlof moet door de werkgever worden toegekend indien de werknemer daarom vraagt. Het omvat een verplichte periode van 4 aaneengesloten dagen direct na de geboorte, die gelijktijdig met de verplichte 3 dagen geboorteverlof moeten worden opgenomen. De resterende dagen kunnen in twee aparte periodes van minimaal 5 dagen worden opgenomen binnen 6 maanden na de geboorte.
  • Loon: Vaderschapsverlof wordt betaald via dagvergoedingen (IJSS) van de Sociale Zekerheid, vergelijkbaar met zwangerschapsverlof.
• Adoptieverlof (Congé d'Adoption):
  • Duur: De duur hangt af van het aantal geadopteerde kinderen en het aantal kinderen dat de familie al heeft.
    • Alleenstaand kind (eerste of tweede): 16 weken.
    • Alleenstaand kind (derde of meer): 18 weken.
    • Meerdere kinderen: 22 weken.
    • Als beide ouders werken en besluiten het verlof te delen, kan de totale duur worden verlengd met 25 dagen (alleenstaande adoptie) of 32 dagen (meervoudige adoptie).
  • Loon: Adoptieverlof wordt betaald via dagvergoedingen (IJSS) van de Sociale Zekerheid.

Andere soorten verlof

Naast de hoofdcategorieën voorziet het Franse Arbeidscodes en CAO's in diverse andere vormen van verlof voor specifieke omstandigheden.

• Geboorteverlof (Congé de Naissance): Werknemers hebben recht op 3 werkdagen betaald verlof voor de geboorte of adoptie van een kind. Dit verlof staat los van en kan worden gecombineerd met vaderschaps- of adoptieverlof.
• Rouwverlof (Congé pour Événements Familiaux): Werknemers hebben recht op betaald verlof bij het overlijden van een familielid. De duur varieert afhankelijk van de relatie:
  • Echtgenoot, partner in een PACS, kind: 5 dagen.
  • Vader, moeder, stiefvader, stiefmoeder: 3 dagen.
  • Broer, zus: 3 dagen.
  • Grootouder, kleinkind: 1 dag (vaak verlengd door CAO's).
  • Kind onder 25 jaar, ongeacht leeftijd bij handicap, of persoon onder 25 in de zorg van de werknemer: 2 dagen, plus nog eens 5 dagen rouwverlof (congé de deuil).
• Huwelijk of PACS-verlof: 4 dagen voor het huwelijk of PACS van de werknemer.
• Huwelijksverlof van het kind: 1 dag.
• Verhuisverlof: Sommige CAO's verlenen 1 of 2 dagen voor een verhuizing.
• Studieverlof (Congé de Formation Économique, Sociale et Syndicale of Congé de Formation Professionnelle): Werknemers kunnen recht hebben op verlof voor scholingsdoeleinden, onder specifieke voorwaarden betreffende anciënniteit en aard van de opleiding.
• Sabbatical (Congé Sabbatique): Werknemers met voldoende anciënniteit kunnen in aanmerking komen voor langdurig onbetaald verlof (meestal 6 tot 11 maanden) voor persoonlijke projecten, mits akkoord van de werkgever of onder specifieke voorwaarden.
• Ouderschapsopleidingverlof (Congé Parental d'Éducation): Na zwangerschaps- of vaderschapsverlof kan een van beide ouders onbetaald voltijds of deeltijds verlof nemen om voor een kind onder 3 jaar (of onder 16 bij ziekte/gehandicapte toestand) te zorgen. Dit verlof kan tot één jaar duren, met twee verlengingen van telkens twee keer.
• Verlof voor familieondersteuning (Congé de Proche Aidant): Onbetaald verlof om voor een ernstig ziek of gehandicapt familielid te zorgen.

Het beheer van deze diverse verlofvormen vereist nauwkeurige registratie en naleving van wettelijke vereisten en toepasselijke CAO's.